Παλιά στα χωριά έφτιαχναν μόνοι τους σπιτικό σαπούνι από ελαιόλαδο για να έχουν όλο το χρόνο. Συνήθως το έφτιαχναν το Σεπτέμβριο μήνα που ο καιρός ήταν ακόμα καλός και η θερμοκρασία ιδανική για να γίνει. Τότε επίσης μάζευαν και το λάδι από τον πυθμένα των βαρελιών που είχε και μούργα για να μην πάει χαμένο και το χρησιμοποιούσαν για το σαπούνι τους.
Ας δούμε μερικούς μεθόδους παρασκευής σαπουνιού.
Α) Στο 1ο Ελληνικό βιβλίο φαρμακοποιίας βρίσκουμε την ακόλουθη συνταγή για σαπούνι:
Σαπώνιον
Ένωσε ένα μέρος κοπανισμένης σόδας της αγοράς , με 2 μέρη της ζωντανής ασβέστου σε μία αρκετή ποσότητα νερού. Ανακάτωσε τα πάντα καλά ώστε να γίνει σαν γάλα και άστα να κατακαθίσει η ύλη μέχρι την επόμενη ημέρα.
Έπειτα στράγγισε το επιπλέον εκείνο δριμύ ρευστό, εξάτμισέ το λίγο για να γίνει πιο ενεργητικό.
Μετά από αυτά ένωσε ένα μέρος από αυτό και ένα από λάδι ελιών ή και περισσότερο, βράσε το ανακατεύοντας συνεχώς τη μάζα τόσο έως ότου να πήξει αρκετά, η πήξης του οποίου γνωρίζεται ευθύς, αφότου βγάλεις λίγο έξω και κρυώσει.
Όταν γίνει αυτό, στρώνεις λίγο ασβέστη ή στάχτη σε ένα μέρος και χύνεις την ύλη αυτή και την απλώνεις όλη ομαλώς, μετά την κόβεις και την διαιρείς σε όσα κομμάτια θέλεις.
Το σαπούνι αυτό είναι πολύ χρειαζούμενο στους ανθρώπους, μάλιστα πολλές φορές και στην ιατρική και σε άλλες τέχνες.
Πηγή: The secret real truth
Β') Συνταγή της κ Χρυσάνθης Κασιανού, από το Περαχώρι της Ιθάκης.
Υλικά:
8 κιλά λάδι. Συνήθως χρησιμοποιούμε τη μούργα του λαδιού, το κατακάθι ή τηγανολάδα
3 κιλά καυστική σόδα (ποτάσσα)
10 κιλά νερό
1 ποτήρι χοντρό αλάτι
ένα καζάνι
Εκτέλεση:
Βάζουμε το νερό μέσα στο καζάνι. Όταν το νερό είναι χλιαρό ρίχνουμε σιγά, σιγά το λάδι. Λίγο πριν βράσουν το νερό με το λάδι προσθέτουμε την ποτάσσα, σιγά, σιγά.
Μετά ρίχνουμε ένα ποτήρι χοντρό αλάτι.
Ανακατεύουμε με ξύλινη κουτάλα ως τον πάτο του καζανιού. Τα υλικά θα πρέπει να ανακατευτούν πολύ καλά. Η ποτάσσα φουσκώνει και θέλει πολύ προσοχή στο ανακάτεμα.
Όταν είναι έτοιμο το σαπούνι «ξεκολλάει». Θα καταλάβετε στην πράξη τί σημαίνει αυτό. Το σαπούνι ανεβαίνει στην επιφάνεια και με μεγάλη τρυπητή κουτάλα παίρνουμε το σαπούνι και το βάζουμε στα καλούπια μας, που μπορεί να είναι και παλιά συρτάρια ή τελάρα. Πρώτα στρώνουμε χαρτί στα καλούπια μας και μετά βάζουμε το σαπούνι.
Αν θέλουμε να κάνουμε και άλλη δόση σαπούνι, χρησιμοποιούμε το ίδιο νερό με λιγότερη ποτάσσα.
Όταν το λάδι είναι καθαρό, θέλει περισσότερη ποτάσσα, όταν είναι μούργκα, θέλει λιγότερο. Όταν είναι τηγανολάδο, βάζουμε λιγότερο αλάτι.
Στο Περαχώρι της Ιθάκης σχεδόν όλες οι γυναίκες κάνουν σαπούνι στο σπίτι τους.
Γ')Υλικά:
2,5 κιλά λάδι
2,5 κιλά νερό
1 κιλό καυστική ποτάσα
175 γραμμάρια αλάτι
Κατά την παρασκευή του σαπουνιού μας, πρέπει να παίρνουμε τα ανάλογα μέτρα και προφυλάξεις, δηλαδή να φοράμε γάντια, να μην ερχόμαστε σε επαφή με τα υλικά και να μην εισπνέουμε τα αέρια που δημιουργούνται κατά την διάρκεια του βρασμού του.
Προσοχή γιατί η ποτάσα είναι καυστική.
Πως το φτιάχνουμε:
Το βράδυ ζεσταίνουμε το νερό μας και την καυστική ποτάσα σε ένα μεγάλο καζάνι ανοξείδωτο, για να μην τρυπήσει από την καυστική ποτάσα. Όταν το μείγμα μας ζεστάνει ρίχνουμε το λάδι ανακατεύουμε λίγο και μετά σβήνουμε την φωτιά και το αφήνουμε όλη νύχτα να ηρεμίσει. Το πρωί ανάβουμε δυνατή φωτιά να βράσει το σαπούνι μας και προσθέτουμε το αλάτι και ανακατεύουμε συνέχεια. Η φωτιά δεν χρειάζεται να είναι πάρα πολύ δυνατή αλλά να σιγοβράζει. Θέλει περίπου μια ώρα για να δέση. Αν το μίγμα μας είναι καθαρό και δεν έχει καντήλες με λάδι σημαίνει ότι το σαπούνι μας πέτυχε.
Όταν είμαστε σίγουροι ότι το σαπούνι μας έπηξε το βγάζουμε με προσοχή από την φωτιά για να μην καούμε και το τοποθετούμε σε καλούπια όχι πολύ ψηλά για να μπορούμε να το κόψουμε μετά. Όταν είναι χλιαρό ακόμα μπορούμε να το χαράξουμε για να το κόψουμε πιο εύκολα στο μέγεθος που θέλουμε όταν κρυώσει. Το αφήνουμε 2-3 μέρες σε σκιερό και δροσερό μέρος να στεγνώσει και μετά το κόβουμε στο μέγεθος που θέλουμε. Το σαπούνι μας είναι έτοιμο αλλά όσο περισσότερο το αφήσουμε να ξεραθεί τόσο καλύτερο θα γίνει.
